Zmarł profesor Jacek Łukasiewicz

We Wrocławiu, mieście, z którym związał życie osobiste i zawodowe zmarł profesor Jacek Łukasiewicz (właśc. Petelenz-Łukasiewicz), wypróbowany przyjaciel „Frazy” i rzeszowskiej polonistyki. Po wojnie i przymusowej migracji z rodzinnego Lwowa zamieszkał w Lesznie, gdzie zaprzyjaźnił się ze swoim równolatkiem, Stanisławem Grochowiakiem. Po przedwczesnej śmierci tego wybitego pisarza poświęcił wiele uwagi dokumentowaniu i interpretacji jego dorobku. Od 1950 r. mieszkał we Wrocławiu. Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim, pracował na nim, przechodząc kolejne stopnie naukowego awansu. W latach 1974–2005 kierował Zakładami Literatury Polskiej XX wieku i Historii Literatury Polskiej po 1918 roku. Był jednym z najwybitniejszych powojennych krytyków literackich i badaczy literatury, o szerokim spektrum zainteresowań – od Mickiewicza, przez Parnickiego, po literaturę okresu socrealizmu, twórczość Herberta i Różewicza. Zawsze trzymał rękę na pulsie nowej literatury, po roku 1989 prowadził dziennik lektur, który publikował w kolejnych odsłonach na łamach „Arkusza” i „Odry”. Czytał bardzo wiele i nie zamykał się wyłącznie w kręgu pokoleniowych fascynacji, chętnie omawiał utwory autorów młodszych pokoleń. Był autorem wielu monografii, tomów esejów i szkiców, m.in. Szmaciarze i bohaterowie (1963), Zagłoba w piekle (1965), Laur i ciało (1971), Republika mieszańców (1974), Mieczysława Jastruna spotkania w czasie (1982), Oko poematu (1991), Wiersze w gazetach 1945–1949 (1992), Rytm, czyli powinność. Szkice o książkach i ludziach po roku 1980 (1993), Mickiewicz (1996), Herbert (2001, nominacja do Nagrody Nike 2002), Grochowiak i obrazy (2002), Ruchome cele (2003), Wiersze Adama Mickiewicza (2003), Jeden dzień w socrealizmie i inne szkice (2006), TR (2013, Nagroda Literacka Gdynia 2014), Kąt widzenia. Notatki literackie (2016), Poeta Grochowiak (2019). Jego debiutancki tom poetycki Moje i twoje ukazał się w 1959 r. Kolejne to m.in. Obraz siedzącej (1963), Zabawy zimowe (1968), Dolina (1972), Podróże (1976), Światło mijania (1988), Mali mistrzowie (1993), Czas niedopełniony (1998), Stojąca na ruinie (2011, Nagroda m. st. Warszawy 2012), Rytmy jesienne (2014, finał Nagrody Poetyckiej Orfeusz), Wiązania (2017, nominacja do nagrody Silesius 2019). Ostatnią wydaną za życia książką Profesora był tom wierszy Cięcie, wydany jesienią 2020 r. Jego oryginalna twórczość poetycka pozostawała w cieniu jego aktywności krytycznoliterackiej oraz naukowej i wciąż czeka na syntetyczne odczytania. Znajomość redakcji „Frazy” z Profesorem zaczęła się przed wielu laty. Zawsze chętnie recenzował nasze doktoraty i książki. Był recenzentem w postępowaniu doktorskim naszej redakcyjnej koleżanki Anny Jamrozek-Sowy, a potem recenzentem jej habilitacyjnej monografii o Władysławie Lechu Terleckim – Strzępy historii. Maski współczesności… (2018, notabene, temat ten jej podsunął – Terlecki był także jego bliskim przyjacielem). Wziął udział w przygotowanej przez „Frazę” i Instytut Filologii Polskiej UR konferencji „Poeta czułej pamięci”, którą zorganizowaliśmy z okazji sześćdziesiątych urodzin Janusza Szubera w maju 2008 r. (spotkał się wtedy z poetą). Stworzona przez niego dla opisu jego fenomenu osoby i twórczości kategoria „poeta towarzyski” – stała się kanonicznym sformułowanie szuberologii. Napisał obszerny, analityczny wstęp do wydanego w serii Biblioteka „Frazy” wyboru wierszy Sąd Ostateczny (2011) innego swego rówieśnika – Adama Czerniawskiego – poety, prozaika, krytyka, eseisty i tłumacza z londyńskiej grupy Kontynenty. Zrecenzował naszą obszerną, wieloautorską monografię, „Księgę” – tak ją nazwał – poświęconą Julianowi Przybosiowi w 45. rocznicę jego śmierci (Przyboś dzisiaj, 2017). Rok temu numerze 1–2 z 2020 r. wydrukowaliśmy trzy jego wiersze, z których dwa, o czym świadczą opisy pod nimi, zostały napisane w Rzeszowie 12 listopada w 2002 r., gdy Profesor przyjechał na egzamin doktorski Anny Jamrozek-Sowy. Nie udało się jej już, niestety, zrealizować pomysłu rozmowy z Profesorem dla „Frazy”. Spoczywaj w spokoju Mistrzu!