FRAZA NR 82 / 2013 – KRONIKA

Londyńska nagroda Andrzeja Buszy

26 września 2013 roku Andrzej Busza, poeta, prozaik, tłumacz, historyk literatury, emerytowany wykładowca literatury angielskiej Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver (Kanada) odebrał w Londynie Nagrodę Literacką za rok 2013 przyznaną przez Stowarzyszenie Pisarzy Polskich za Granicą. 

W Jury Nagrody Literackiej znaleźli się: dr Marek Baterowicz (Sydney), prof. Andrzej Biernacki (Warszawa), Krystyna Kulej-Slough (Londyn), prof. Wojciech Ligęza, dr Alina Siomkajło – przewodnicząca (Londyn) oraz piszący te słowa. Nagroda Literacka SPPzG przyznawana jest corocznie za całokształt twórczości dla pisarza zamieszkałego na stałe poza Polską, a jej donatorem jest Fundacja Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii. W roku 2010 laureatem tego wyróżnienia został Romuald Wernik, w roku 2011 – Andrzej Dobosz, a w roku 2012 – Marek Baterowicz.

Wręczenie tegorocznej nagrody odbyło się podczas uroczystego wieczoru zorganizowanego przez Wydział Konsularny Ambasady RP w Londynie. Zaproszonych gości przywitał Konsul Generalny Ireneusz Truszkowski oraz Prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą i redaktor naczelna pisma ”Ekspresje„ dr Alina Siomkajło. W laudacji na cześć Andrzeja Buszy podkreślony został szczególny status językowy poety, który w swej twórczości posługuje się dwoma językami – polskim i angielskim, co wynika z jego wyjątkowo złożonej drogi życiowej. Nie bez powodu w wierszach i esejach Laureata pojawia się więc pojęcie ”schizofrenii kulturowej„, metafora ryby przemienionej w płaza czy też figura wędrowca/flâneura. Wszystkie te kategorie odzwierciedlają wyjątkowość doświadczeń poety, jego międzykulturowe usytuowanie oraz brak realnego zakorzenienia egzystencjalnego. 

Utwory Andrzeja Buszy można postrzegać jako wariant poezji emigracyjnej, ale także jako zapis przemyśleń intelektualisty, który na współczesny świat spogląda nie tylko ”okiem fizycznym„, ale także przez pryzmat wielkich kodów kultury zderzonych z doświadczeniem historycznym XX i XXI wieku. Filozofia tworzenia autora Koheleta oznacza zdolność wsłuchania się we własną świadomość istnienia, w doświadczenie egzystencji, w obroty historii i porządek kultury. To właśnie w niej przejawia się dojrzałość twórcza i ludzka, w niej uaktualnia się tradycja i odbija współczesność. Ta ostatnia nie budzi w poecie zaufania, dlatego to nie konkretne miejsca, kraje czy miasta, zmieniane i opuszczane, są w tym pisarstwie najważniejsze, ale czas – główny partner dialogu. Poezja Andrzeja Buszy pozostaje też poza głównym traktem literatury polskiej, nie podejmuje ”przeklętych polskich problemów„, nie rozlicza się ze spuścizną romantyczną czy emigracyjnymi sporami. Współtworzy natomiast jej nurt mniej widoczny, ale za to oryginalny i cenny artystycznie. To liryka intelektualna, świadomie czerpiąca z różnych źródeł tradycji, estetycznie wysublimowana, rozpoznająca kondycję człowieka w dobie przekształceń podstawowych imaginariów społecznych.

Dyplom oraz Nagrodę wręczyli Laureatowi Prezes Fundacji Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii Czesław Maryszczak oraz Prezes SPPzG dr Alina Siomkajło. W dalszej części uroczystości głos zabrał Andrzej Busza, który podziękował za to wyróżnienie, podkreślając swój ścisły związek z literaturą polską i polskimi czytelnikami. W części artystycznej poeta wspólnie z aktorem Krzysztofem Różyckim odczytał swój znany poemat z roku 1975 Kohelet. Oprawę muzyczną wieczoru stanowił koncert na skrzypce Michała i Filipa Ćwiżewiczów, którzy wykonali Sonatę na dwoje skrzypiec op. 10 Henryka Mikołaja Góreckiego, Étiudes-Caprices op. 18 Henryka Wieniawskiego i Wiązankę Wierchową w aranżacji Krzysztofa Ćwiżewicza. Wśród wielu gości, którzy szczelnie wypełnili salę reprezentacyjną Ambasady RP w Londynie, znaleźli się m.in. poeta i tłumacz Adam Czerniawski, Dyrektor Biblioteki Polskiej w Londynie dr Dobrosława Platt, redaktorzy czasopisma ”Nowy Czas„ – Grzegorz Małkiewicz (redaktor naczelny) i Teresa Bazarnik, prof. Andrzej Paluchowski z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, członkowie Stowarzyszenia Polskich Pisarzy za Granicą, a także przedstawiciele polskich środowisk naukowych, kulturalnych i kombatanckich z Londynu.

Wieczór z Laureatem Nagrody Literackiej SPPzG w Ambasadzie RP w Londynie miał również swój wymiar symboliczny, ponieważ Andrzej Busza po 48 latach od wyjazdu ze stolicy Wielkiej Brytanii znalazł się ponownie w swoim mateczniku, tj. w środowisku literackim ”polskiego Londynu„. Jego droga pisarska zatoczyła koło, a czas nagrodził przywiązanie poety do gospodarstwa literatury polskiej.

Janusz Pasterski