Anna Jamrozek-Sowa, Marlena Makiel-Hędrzak, „Poeta czułej pamięci”. Janusz Szuber w Rzeszowie

Anna Jamrozek-Sowa, Marlena Makiel-Hędrzak
„Poeta czułej pamięci”. Janusz Szuber w Rzeszowie

Na wiele sposobów można świętować sześćdziesiątą rocznicę urodzin. Poeta Janusz Szuber w sześćdziesiątym roku swojego życia otrzymał prezent rzadki. Stał się świadkiem i uczestnikiem sesji naukowej poświęconej własnej twórczości. Konferencja odbyła się 28 maja 2008 roku w Bibliotece Uniwersytetu Rzeszowskiego. Zorganizowana została przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego, Bibliotekę Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”. Honorowym patronatem objął ją Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. dr hab. Włodzimierz Bonusiak. Bezpośrednią pieczę sprawowały dr Jolanta Pasterska i dr Magdalena Rabizo-Birek. Ideą majowego święta było połączenie sesji naukowej z osobistym spotkaniem z Jubilatem, z czytaniem jego poezji, a także, co może być niespodzianką, z prezentacją prac plastycznych dedykowanych Januszowi Szuberowi.

Po otwarciu obrad sesji przez Jego Magnificencję Rektora, prof. dr hab. Stanisław Uliasz wprowadził swoim referatem zebranych w tajniki twórczości poety z Sanoka. Przedstawił również biografię Jubilata. Następni referenci: dr Janusz Pasterski z Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz dr Tomasz Cieślak-Sokołowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego skupili się kolejno na analizie i wydobyciu swoistości tzw. „pięcioksięgu” (pierwszych pięciu tomików poety) oraz odrębności stylistycznej jego ostatnich książek. Prof. dr hab. Andrzej Sulikowski z Uniwersytetu Szczecińskiego zaprosił zebranych do refleksji nad religijną sferą obecną w poetyckiej refleksji autora Czerteża. Prof. dr hab. Wojciech Ligęza z Uniwersytetu Jagiellońskiego podzielił się ze słuchaczami obserwacjami tyczącymi rozmaitej kondycji przedmiotów istniejących w Szuberowym świecie. Dr Jacek Mączka z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sanoku przyjrzał się natomiast funkcjom, jakie w poetyckim uniwersum Jubilata pełnią senne marzenia. Ostatnia z referentów, dr Alicja Jakubowska-Ożóg, skupiła się na eksploracji kobiecości wpisanej w wiersze Janusza Szubera.

Przez kolejne dwie godziny zgromadzeni w sali konferencyjnej mieli możność uczestnictwa w wernisażu wystawy, której kuratorem była dr hab. prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Marlena Makiel-Hędrzak. Nieustannie płonące światło pamięci stało się mottem wystawy prac plastycznych, w założeniu mającej stanowić podzielony na wiele tonów refleks osobistego spotkania każdego artysty ze światem poezji Janusza Szubera. Prezentowano dzieła Jacka Balickiego, Barbary Bandurki, Stanisława Białogłowicza, Pawła Bińczyckiego, Elżbiety Bryneckiej, Krzysztofa Bryneckiego, Łukasza Cywickiego, Magdaleny Cywickiej, Agnieszki Dobosz-Bruchnalskiej, Grzegorza Frydryka, Stanisława Góreckiego, Doroty Jajko-Sankowskiej, Joanny Janowskiej-Augustyn, Włodzimierza Kotkowskiego, Mariana Waldemara Kuczmy, Marleny Makiel-Hędrzak, Krzysztofa Neuberga, Antoniego Nikla, Marka Olszyńskiego, Marka Pokrywki, Przemysława Pokrywki, Jarosława Sankowskiego, Marii Siuty-Góreckiej, Władysława Szulca, Renaty Szyszlak-Niewiadomskiej, Stanisława Tabisza, Tadeusza Gustawa Wiktora, Damiana Wojtowicza, Krzysztofa Woźniaka oraz Hanny Zawy-Cywińskiej.

Artyści biorący udział w wystawie związani są z Wydziałem Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego, Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie, Akademią Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Są wśród nich również twórcy z Sanoka, Brzozowa, Krosna i Łańcuta, przyjaciele poety, którzy ilustrowali jego tomiki. Dedykowane Januszowi Szuberowi dzieła zdają się analizować i interpretować jego twórczość, polemizować z nią, lecz przede wszystkim spotykają się w szczególnym momencie współistnienia – słowa i obrazu, jakby przenosiły w strefę ciszy, biel międzywierszy, pozwalając celebrować to, co przemilczane. Ekspozycja zawiera prace malarskie, graficzne, rysunkowe, collage, fotografię, obiekty oraz diaporamę. Wernisaż wystawy uświetnił recital gitarowy w wykonaniu prof. Leszka Suszyckiego z Instytutu Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego. W programie znalazły się trzy kompozycje Agustina Barriosa Mangore.

Podczas popołudniowej dyskusji panelowej, której przewodniczył prof. dr hab. Zbigniew Andres z Uniwersytetu Rzeszowskiego, dzielono się refleksjami na temat fenomenu twórczości Jubilata. Starano się wyznaczyć jej miejsce na mapie współczesnej, nie tylko polskiej, literatury. Ze szczególnie żywym odbiorem spotkała się refleksja prof. dra hab. Jacka Łukasiewicza z Uniwersytetu Wrocławskiego dotycząca swoistej „towarzyskości” poezji Jubilata, który w swoich wierszach „gości” żywych i umarłych, krewnych, ludzi znanych z osobistego spotkania, z lektury, z opowieści… Dr Jan Wolski z Uniwersytetu Rzeszowskiego poruszył temat humoru, jego zdaniem, wyraziście prezentującego się w wierszach Jubilata. Mówiono również o Szuberze erotyście (zaoczny głos prof. dra hab. Józefa Nowakowskiego). Dyrektor Muzeum Historycznego w Sanoku, Wiesław Banach wypowiadał się na temat szczególnej korespondencji sztuki artystów z Sanoka: poetyckiej Janusza Szubera i plastycznej Władysława Szulca, Barbary Bandurki, Zdzisława Beksińskiego. Reprodukcje prac wymienionych artystów stanowią ważną część tomów poetyckich autora Mojości.

Majowe spotkanie zakończył prowadzony przez dr Magdalenę Rabizo-Birek wieczór poezji Jubilata. Zebrani usłyszeli wiersze w wykonaniu aktorów Teatru „Maska”: Jadwigi Domki oraz Piotra Pańczaka, a także, z czego byli szczególnie zadowoleni, samego Autora.
Materialnym owocem sesji ma stać się tom, który zawierać będzie reprodukcje prac plastycznych oraz artykuły badaczy poezji Janusza Szubera, zarówno te zaprezentowane podczas sesji, jak i pisane specjalnie do książki.

Anna Jamrozek-Sowa, Marlena Makiel-Hędrzak
Fotografie w tekście: J. Pasterski i Krystyna Białogłowicz.